حق کاستن از عوض در عقود معوض

نویسنده

دانش‌آموخته دوره دکترای حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

در این تحقیق شناساندن گستره، فواید و شرایط اعمال حق «تقلیل عوض» با نگاهی به اسناد بین‌المللی و حقوق بعضی کشورهای اروپایی از جمله مباحث اصلی است. با تبیین اینکه در حقوق بعضی کشورهای اروپایی و اسناد مهم بین‌المللی حق «تقلیل عوض» منحصر به عقود تملیکی نشده است و به عنوان اصلی کلی در حقوق قراردادها وجود داشته و قابل اعمال در کلیه عقود معوض است. در این تحقیق ضمن تعریف «حق تقلیل عوض» و تمییز آن از «تقلیل ثمن» و «حق ارش» این نظریه که «تقلیل عوض» همان حق ارش است و یا این نظریه که «حق تقلیل عوض به عنوان اصلی کلی در حقوق کشور ما پذیرفته شده است» نقد شده و با شمردن مبانی ذکر شده برای این حق، این فرضیه که مبنای آن لزوم جبران خسارت است رد شده و مبنای آن را منع «دارا شدن بلاجهت» می‌داند. بنابراین مبنا، این حق در کلیه عقود معوض و نه فقط عقود تملیکی قابل اعمال می‌باشد. در پایان با توجه به فواید این حق از جمله سهولت و جامعیت جبران زیان متعهدله وکاسته شدن از طواری دادرسی و جنبه بازدارندگی آن در ورود ضرر و نیز شمردن شرایط لازم برای اعمال آن از جمله انجام تعهد غیرمنطبق از سوی متعهد، قابل جمع نبودن با حق فسخ و اینکه عدم تطابق نباید ناشی از نوسانات قیمت باشد، پیشنهاد می‌شود قوانین داخلی توسط قانونگذار و یا رویه قضایی اصلاح شده و این حق به طور صریح در حقوق کشورمان به رسمیت شناخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reduction of Consideration in Commutative Contract

نویسنده [English]

  • Hossein ESMAILY
چکیده [English]

In this research the main issues are, among others, identification of the span, benefits and conditions of the application of the right of "reduction of consideration" in international documents and laws of some European countries. It was explained that in laws of some European countries and substantial international documents, the right of "reduction of consideration" was not recognized inclusively for acquisition contracts, and it constitutes a general principle in the law of contract and may be applied in all contracts for valuable considerations. We continued to discuss the idea that the right of compensation is the same as "reduction of consideration" and that it was accepted as a general principle in our country. Then, we proposed that such right be recognized in the law of our country because of the benefits of this right, such as easy integrated compensation for losses of obligees and shorter proceedings. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • reduction of consideration
  • performance not conforming to the contract
  • breach of contract
  • contract damage
ابوعطا، محمد، و عطیه شمس‌الهی. «تحلیل مبنا و ماهیت حقوقی ارش.» مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی 5 (1390): 25-9.
اسکینی، ربیعا، و علیرضا جعفریان. «بررسی ارش در حقوق ایران و فقه امامیه و تفاوت آن با تقلیل ثمن در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا.» مجله پژوهشنامه حقوق اسلامی 31 (1389): 71-45.
انصاری (شیخ مرتضی). مکاسب. قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1377.
بادینی، حسن. «هدف مسؤولیت مدنی.» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی 66 (1383): 113-55.
باریکلو، علیرضا، و صفر بیگ‌زاده. «اختیار تقلیل ثمن.» مجله پژوهش‌های حقوق تطبیقی 3 (1390): 74-57.
حلی (محقق). شرایع الاسلام. تهران: انتشارات استقلال، 1409 ه‍ ق.
رسولیان، محسن. «بررسی تطبیقی قاعده لزوم جبران کامل خسارت.» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه قم، 1386.
رنجبر، مسعودرضا. تعیین خسارت ناشی از نقض قرارداد. تهران: انتشارات میزان، 1387.
شعاری، ابراهیم، و ابراهیم ترابی. اصول حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران. تبریز: انتشارات فروزش، 1389.
شمس، عبداله. آیین دادرسی مدنی. تهران: انتشارات میزان، 1380.
شهیدی، مهدی. آثار قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات مجد، 1386.
صفایی، سیّدحسین. حقوق بیع بین‌الملل با مطالعه تطبیقی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1391.
عبده بروجردی، محمد. حقوق مدنی. قزوین: انتشارات طه، 1380.
قنواتی، جلیل، و همکاران. حقوق قراردادها در فقه امامیه. قم: انتشارات حوزه و دانشگاه، 1389.
کاتوزیان، ناصر. قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1387.
کاتوزیان، ناصر. مسؤولیت ناشی از عیب تولید. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1390.
کاتوزیان، ناصر، مسؤولیت مدنی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1391.
موسویان، سیّدعباس. ابزارهای مالی اسلامی. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
وحدتی شبیری، سیّدحسن. «مطالعه تطبیقی خسارت تأخیر تأدیه در حقوق ایران و فقه امامیه.» مجله اقتصاد اسلامی 12 (1382): 109-93.
Gonzalez, Olga. “Remedies under the UN Covention for the International Sale of Goods.” Berkeley Journal of International Law (1984) in http://scholarship.law.berkeley.edu/bjil/vol2/issl/4, Access date: May 15, 2008.
Hunter, Howard. Comparative Sales. No. 1. Chicago: University of Chicago Press, 2009.
Kahn, La. Vente Commercial Internationale. Vol. II, Paris: Dalloz, 1961.
Lando, Ole, & Beal Hugh (eds.). The Principles of European Contract Law, The Hague, London, Boston: 2000.
Zol, Frydryk. “Remedies for Buyers.” European Parliament. Access date: February 28, 2009, in http://www.europarl.europa.eu/studies.