گسترۀ حق انصراف مصرف‌کننده در معاملات از راه دور در حقوق ایران، آلمان و اتحادیۀ اروپا

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی (دانشگاه شهید بهشتی) و کارآموز قضاوت، نویسنده مسؤول

چکیده

مادۀ 37 قانون تجارت الکترونیکی ایران مصوب 1382، مقرر می‌دارد: «در هر معامله از راه دور، مصرف‌کننده باید حداقل هفت روز کاری، وقت برای انصراف (حق انصراف) از قبول خود بدون تحمل جریمه و یا ارائه دلیل داشته باشد. تنها هزینه تحمیلی بر مصرف‌کننده هزینه بازپس فرستادن کالا خواهد بود». این ماده از نهادی تحت عنوان «حق انصراف» نام می‌برد که پیش از این در فقه و قوانین موضوعۀ ایران بی‌سابقه است و گامی بسیار مهم در جهت حمایت از مصرف‌کننده در معاملات از راه دور است. این ماده مقتبس از مادۀ 6 دستورالعمل 97/7 پارلمان و شورای اروپا با عنوان «حمایت از مصرف‌کننده در قراردادهای از راه دور» است. همچنین در سال 2011 قانونگذار اروپایی دستورالعمل حقوق مصرف‌کننده را به تصویب رسانده است که نسبت به دستورالعمل 97/7 قواعد جزئی‌تری را در خصوص حق انصراف مقرر داشته است. در حقوق آلمان نیز هر چند این حق از قبل شناخته شده بود اما به تبعیت از دستورالعمل مزبور تحول و توسعه یافت. به طور کلی قاعده این است که حق انصراف در هر معامله از راه دور جریان دارد، لکن در هر یک از نظام‌های حقوقی مذکور، استثناآتی بر این قاعده پیش‌بینی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Consumer Right of Withdrawal in Distant Contracts in context of the Iranian, German and European Union Laws

نویسندگان [English]

  • Abbas Ghassemi-Hamed 1
  • yaser Moeini-far 2
1
2
چکیده [English]

Amongst consumer contracts, those which due to advanced technology such as internet are entered into via electronic mediums and generally known as “distance contract”, by their very nature, that is, the party’s communication through virtual space, necessitates more protection from consumers vis-à-vis any other contract, because the consumer has no precise or exhaustive knowledge until delivery of the goods or services. Accordingly, Iranian Act of Electronic Commerce (1382 Hijri Shamsi) in Art.37 provides: “in distance contracts, the consumer may withdrawal from the contract at least within 7 working days without bearing any cost or liability thereof save as the cost for returning the goods”. This Article by recognizing the right of withdrawal which has been unprecedented in Fique and Iranian Law is a major step in protection of consumers in distance contracts. This Article is derived from 97/7 Consumer Protection in Distance Contracts Directive of European Council. According to this Article, in distance contracts, the consumer may at least within the space of 7 working days, withdrawal from the contract, and the only costs which will be charged to him/her is the direct cost of returning the goods. The European legislator, in 2011, adopted Consumer’s Rights Directive (CRD) which in comparison to 97/7 Directive contains more precise rules regarding the right of withdrawal. In German Law, the right of withdrawal used to be granted only in doorstep contracts. But pursuant to adoption of 97/7 Directive, multiple rights of withdrawal was recognized in relation to distance contracts. In fact, it is a general principle that there is right of withdrawal in all distant contracts but there are exceptions to this principle in the mentioned legal systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consumer
  • Supplier
  • Electronic Commerce
  • distance contracts
  • right of withdrawal

مراجع

فارسی
الف- کتب
امامی، سید حسن. حقوق مدنی. تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1390.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج دانش، 1376.
حبیب‌زاده، طاهر. مقدمه‌ای بر حقوق تجارت الکترونیک. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1390.
شیروی، عبدالحسین. حقوق تجارت بین‌الملل. تهران: انتشارات سمت، 1389.
صاحبی، مهدی. تفسیر قراردادها در حقوق خصوصی. تهران: نشرققنوس، 1376.
عدل، مصطفی. حقوق مدنی. تهران: انتشارات بحرالعلوم، 1373.
فیض، علیرضا. مبادی فقه و اصول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1367.
قاسمی حامد، عباس. شرایط اساسی شکل‌گیری قرارداد. تهران: انتشارات دراک، 1389.
قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل. حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1372.
کاتوزیان، ناصر. قواعد عمومی قراردادها. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، 1391.
معاونت آموزش قوه قضائیه. قواعد حقوق تجارت الکترونیک. تهران: انتشارات جنگل، 1389.
نوری، محمدعلی. ترجمۀ قانون مدنی آلمان (بخش: معاملات، قراردادها، کلیات و تعهدات). تهران: انتشارات گنج دانش، 1392.
ب- مقالات
اصغری آقمشهدی، فخرالدین و حمیدرضا ابویی. «حسن نیت در اجرای قرارداد در حقوق انگلیس و ایران». فصلنامۀ حقوق 40:2 (1389): 20-1.
باقری اصل، حیدر. «احکام اختصاصی خیار حق انصراف قانون تجارت الکترونیکی ایران». نامه مفید 70 (1387): 76-59.
کله الوا، ژان. «معرفی حقوق مصرف با مقدمۀ مترجم». ترجمه عباس قاسمی حامد. مجلۀ حقوقی 23 (1377): 258-239.
کله الوا، ژان. «تعریف مصرف‌کننده». ترجمه عبدالرسول قدک. مجلۀ تحقیقات حقوقی 29 و 30 (1379): 330-309.
موسوی بجنوردی، سید محمد. «قاعدۀ اقدام». فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوقی 2 (1375): 42-23.
وصالی ناصح، مرتضی. «قرارداد الکترونیک و مبانی اعتبار آن». ماهنامۀ کانون سردفتران و دفتریاران 66 (1385): 154-114.
ج- پایان‌نامه‌ها
خندانی، سیدپدرام. «حمایت از مصرف‌کننده در قانون تجارت الکترونیکی 82/10/17 ایران با توجه به حقوق روز اتحادیۀ اروپا». رسالۀ دکترا، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1385.
طاهرزادۀ کاکلکی، سیدمحمدعلی. «حق انصراف مصرف‌کننده در فروش کالا و خدمات». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1389.
الف- کتب و مقالات
Smits, Jan M. “The Right to Change Your Mind? Rethink the Usefulness of Mandatory Right of Withdrawal in Consumer Contract Law”. Paper to be Presented at the 15th Meeting of International Academy of Commercial and Consumer Law, Torentot: July 22-24, 2010, available at: http://www.law.utoronto.ca/documents/conferences2/iaccl10-Smits.pdf, (Accessed 11 october 2014).
Chissick, Michael, and Alistair Kelman. Electronic Commerce: Law and Practice. Third Edition. London: Sweet & Maxwell, 2002.
Rott, Peter. “Harmonising Different Rights of Withdrawal: Can German Law Serve as an Example for EC Consumer Law?”. available at: http://www.germanlawjournal.com/index. php?pageID=11&artID=782, (Accessed 11 october 2014).
Steennot, Reinhard. “The Right of Withdrawal under the Consumer Rights Directive as a Tool to Protect Consumers Concluding a Distance Contract”. Belgium: Ghent University, Faculty of Law, Financial Law Institute, available at: http://www.sciencedirect.com/science/ article/pii/S026736491300023X, (Accessed 11 october 2014).
ب- اسناد و مقررات بین‌المللی
Doorstep Selling Directive, i.e. Council Directive 85/577/EC of 20 December 1985 to Protect the Consumer in Respect of Contracts Negotiated away from Business Premises: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31985L0577:en:html, (Accessed 11 october 2014).
Second Life Assurance Directive, i.e. Council Directive 90/619/EC of 8 November 1990 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/txt/?uri=celex:31990L0619: Official Journal of the European Union, L 330, 29/11/1990, (Accessed 11 october 2014).
Directive 2008/122/EC of the European Parliament and of the Council of 14 January 2009 on the Protection of Consumer in Respect of Certain Aspects of Timeshare, Long-term holiday product, resale and exchange contracts. http://eur-lex.europa.eu/legal-content /en/txt/ ?uri=CELEX:32008L0122. Official Journal of the European Union, L 33/10, 3/2/ 2009,(Accessed 11 october 2014).
Distance Selling Directive, i.e. Directive 97/7EC of the European Parliament and the Council of 29 May 1997 on the Protection of Consumers in Respect of Distance Contracts, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:31997L0007, Official Journal, L 144, (Accessed 11 october 2014).
Distance Marketing of Financial Services Directive, i.e. Directive 2002/65/EC of the European Parliament and of the Council of 23 September 2002 Concerning the Distance Marketing of Consumer Financial Services and Amending Council Directive 97/7/EC and 98/27/EC, http://europa.eu/legislation_summaries/consumers/protection_of_consumers/ l32035_en. htm, (Accessed 11 october 2014).
Consumer Credit Directive, i.e. Directive 2008/48/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2008 on Credit Agreements for Consumer and Repealing Council Directive 87/102/EC, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/txt/?uri =CELEX:E2012J0012, Official Journal of the European Union, C 277/8, 26.9.2013, (Accessed 11 october 2014).
Directive 2011/83/EU of The European Parliament and of the Councul of 25 October 2011 on Consumer Rights, amending Council Directive 93/13/EEC and Directive 1999/44/EC of the European Parliament and of the Council and repealing Council Directive 85/577/EEC and Directive 97/7/EC of the European Parliament and of the Council. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32011L0083, Official Journal of the European Union, 22.11.2011, L 304/64, (Accessed 11 october 2014).
 
پژوهش های حقوق خصوصی
دوره 2، شماره 4
اسفند 1393
صفحه 5-38

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار